PATRONKA PARAFII

Matka Boża Anielska

W kalendarzu liturgicznym 2 sierpnia to święto Matki Bożej Anielskiej. Tego dnia w naszym kościele wybrzmiewają pieśni maryjne, a wierni modlą się wezwaniem z Litanii Loretańskiej „Królowo Aniołów, módl się za nami!”. Z tym tytułem Maryi wiąże się pewna historia, a żeby ją poznać, musimy cofnąć się o ponad tysiąc lat.

Ilustracja 1: Obraz w ołtarzu Kościoła pw. Matki Bożej Anielskiej w Jaworznie; photo: BG

Porcjunkula „w szkatułce”

W odległości 2 km na południe od Asyżu znajduje się wybudowany w XVI w. Kościół Matki Bożej Anielskiej. W centrum budynku usytuowany jest mniejszy kościółek, z IX w., zwany Porcjunkulą. Dawniej był on własnością benedyktynów, którzy zajmowali klasztor na wzgórzu Subasio. Kapliczkę mieli ufundować w VI w. pielgrzymi przybyli z Ziemi Świętej. Przynieśli ze sobą grudkę ziemi z grobu Matki Bożej, który sytuowano w Dolinie Jozafata w Jerozolimie. Stąd pierwotnie budynek nazywał się Kościołem pw. Najświętszej Maryi Panny z Doliny Jozafata. Później, być może z inicjatywy św. Franciszka z Asyżu, nadano mu tytuł Matki Bożej Anielskiej. Nazwa wywodzi się z legendy, która głosi, że nad kościołem rozlegały się anielskie głosy. Określenie Porcjunkula również było znane za czasów Franciszka. Oznacza drobną część, kawałeczek. Może się odnosić zarówno do małej kapliczki, jak i do niewielkiego obszaru ziemi, który zajmuje. Dziś Porcjunkula to jedno z najmniejszych sanktuariów na świecie.

Ilustracja 2: Porcjunkula; photo: popieluszko.net.pl

Dom franciszkanów

Na początku XIII w. kościółek był w stanie ruiny. Franciszek postanowił go odbudować, tam także zamieszkał. W uroczystość św. Macieja Apostoła, w 1208 lub 1209 r. podczas Eucharystii usłyszał fragment Ewangelii:

Idźcie i głoście: Bliskie już jest królestwo niebieskie. (…) Darmo otrzymaliście, darmo dawajcie. Nie zdobywajcie złota ani srebra, ani miedzi do swych trzosów. Nie bierzcie na drogę torby ani dwóch sukien, ani sandałów, ani laski (Mt 10,6-10).

Franciszek pod wpływem tych słów postanowił zdjąć z siebie ubranie i przywdziać habit. Udał się do kościoła parafialnego św. Jerzego w Asyżu, by nauczać na tamtejszym placu. Jakiś czas później do Franciszka przyłączył się bogaty kupiec Bernard z Quinvalle oraz uczony kapłan, doktor prawa Piotr z Katanii. Franciszek zamieszkał z nimi przy kościółku Matki Bożej Anielskiej. Uczniów było coraz więcej, a gdy zebrało się 12, nazwali się braćmi mniejszymi i postanowili żyć w ubóstwie, głosić Dobrą Nowinę i nawoływać do nawrócenia. W 1211 r. benedyktyni odstąpili Franciszkowi i jego uczniom kapliczkę oraz miejsce obok niej, gdzie wybudowali sobie szałasy. W ten sposób Porcjunkula stała się domem zakonników. W niej także schroniła się św. Klara z Offreduccio. Jej obłóczyny odbyły się w Niedzielę Palmową, 28 marca 1212 r., tak powstał II zakon – „Ubogich Pań” (klarysek). W ślady Klary poszła jej siostra, św. Agnieszka. Św. Franciszek wystawił dla nich klasztorek przy kościele św. Damiana. Zmarł w 1226 r. przy kościele Matki Bożej Anielskiej. Kościół ten został podniesiony do godności bazyliki patriarchalnej i papieskiej przez św. Piusa X 11 kwietnia 1909 r.

Dlaczego 2 sierpnia?

W 1216 r. Franciszkowi objawił się Pan Jezus, który obiecał, że wszyscy, którzy po spowiedzi i przyjęciu Komunii Świętej przybędą do kapliczki, otrzymają odpust zupełny. Papież Honoriusz III zatwierdził ten przywilej, jednak na początku odpust można było otrzymać tylko między wieczorem 1 sierpnia a wieczorem 2 sierpnia. Sykstus VI w 1480 r. rozciągnął ten przywilej na wszystkie kościoły I i II Zakonu Franciszkańskiego, ale odpust mogli w nich otrzymać jedynie zakonnicy. Dopiero w 1622 r. Grzegorz XV zatwierdził możliwość uzyskania odpustu zupełnego także przez świeckich, którzy wyspowiadają się i przyjmą komunię w odpowiednim dniu, a także rozszerzył odpust także na kościoły kapucyńskie. Z czasem, kolejni papieże potwierdzali te przywileje, a Paweł VI w swojej konstytucji apostolskiej Indulgentarium Doctrina z 1967 r. udokumentował możliwość uzyskania odpustu przez każdego, kto 2 sierpnia nawiedzi swój kościół parafialny i spełni poniższe warunki:

  • pobożne nawiedzenie kościoła;
  • odmówienie w nim Modlitwy Pańskiej, wyznanie wiary;
  • sakramentalna spowiedź;
  • Komunia Święta;
  • modlitwa w intencji papieża;
  • wykluczenie przywiązania do jakiegokolwiek grzechu.

Bądź pozdrowiona, łaski pełna, Pan z Tobą

Już od sceny zwiastowania anioły towarzyszyły Maryi. Ogłaszały narodzenie wyczekiwanego Zbawiciela pasterzom. Anioł objawił się Józefowi we śnie z nakazem, by uciekał ze swoją Rodziną do Egiptu, później także zawiadomił go o śmierci Heroda. Fiat było zgodą na wejście Boga w życie Matki Bożej. Od tamtej pory anioły nieustannie jej służyły.

Ilustracja 3: Witraż w Bazylice MB Anielskiej; photo: Henryk Przondziono/FOTO GOŚĆ

Matka Boża Anielska jest Patronką Kostaryki. W pobliżu miasta San José znajduje się sanktuarium z cudowną figurką, którą według podania w 1635 r. przynieśli sami aniołowie. Istnieje wiele kościołów i trzy zakony żeńskie pod wezwaniem Królowej Aniołów. W 1864 r. we Francji zostało założone Arcybractwo Matki Bożej Anielskiej, które oddaje cześć Maryi – Królowej Nieba. Członkowie bractwa odmawiają codziennie trzy razy „Zdrowaś Maryjo…” z wezwaniem: „Królowo Aniołów, módl się za nami!”. To wezwanie zostało włączone do Litanii Loretańskiej, którą odmawiamy do dziś także i w naszej jaworznickiej „Porcjunkuli”.

Ilustracja 4: Wnętrze kościoła Matki Bożej Anielskiej w Jaworznie-Dąbrowie Narodowej; photo: ks. Przemysław Lech

BG